شما اینجا هستید: خانه » Prt » آموزش گام به گام PRT

بایگانی دسته بندی ها : آموزش گام به گام PRT

اشتراک به خبردهی

آموزش گام به گام PRT – جلسه هفتم نکات کلی PRT

DSC02484

 

این مطلب را به اصول کلی PRT اختصاص داده ام . یعنی به نکاتی که هنگام کار PRT باید رعایت کرد .
ابتدا توضیحی در یاره خود PRT عرض می کنم و سپس به ذکر نکات کلی می پردازم .
اصولاً PRT بیش از آنکه یک روش باشد یک سبک زندگی است . از این رو به آن روش طبیعی اطلاق می شود . پی آر تی وقتی موفق است که همه اعضای خانواده درگیر آن شوند و وارد برنامه و زندگی خانواده شود . اگر صرفاً به چند جلسه در هفته کفایت شود نتیجه کار بسیار ناچیز است .
آموزشهای پی آر تی در قالب زندگی روزمره فرد است . والدین باید یاد بگیرند که هر موقعیتی در زندگی کودکشان فرصتی است برای آموزش و اتفاقاً چون این آموزشها در قالب ساختگی و رسمی کلاس نیست ، ماندگار است و وارد زندگی فرد می‌شود . همه کارهای روزمره فرد از غذا خوردن ، حمام کردن لباس پوشیدن ، پارک رفتن و …موقعیتهایى است برای آموزش کودک .
والدین باید یک سوپروایزر دا ئمی برای فرزندشان باشند ، هرکاری را که اراده کرد انجام دهد والدین دخالت می کنند و یک موقعیت آموزشى فراهم می‌کنند . از طرف دیگر والدین و بخصوص ما در باید برای انجام بعضی کارها از فرزندشان کمک بگیرند .
از زندگی خودم مثال می زنم تا برایتان ملموس تر باشد . زمانی که پسرم کلام نداشت ، یعنی حدود ۳ تا ۴ سالگی تمایل زیادی به تنهایی داشت و اگر به حال خود رها می شد دوست داشت مدت طولانی یک بازی ساده را تکرار کند ، مثلاً د ر ا تا قش می نشست ،یک ماشین را بر عکس روی زمین می گذاشت و چرخهای ماشین را می‌چرخاند . کاری که من انجام می دادم این بود که روبروی او می نشستم و ماشین را برمی داشتم و کلمات مختلف از جمله ماشین ، چرخ ، بده ، بچر خون و غیره را با او تمرین می کردم . البته 'ناگفته نماند که این کار من اوایل او را به شدت عصبانی می‌کرد ( من در این راه کتک ها خوردم ….)، اما بعدها چاره ای جز پذیرش من مزاحم نداشت . بعد از بازی با ماشین سراغ بازی دیگری می رفت مثلا" کامپیوتر ، باز من به دنبال او راه می افتادم ، و مثلا" دستم را روی موس می‌گذاشتم و از او می خواستم کلمه موس یا بده را تکرار کند .یا هنگام کار با کامپیوتر کلمات دیگری کلمات دیگری را با او تمرین می کردم .

 

خوب اکنون به ذکر نکات کلی PRT می‌پردازم .
مواردی که هنگام کار باید رعایت شود :

 

ا- جلب توجه و نگاه کودک قبل از هر سوال یا دستوری .
۲٫ سوال یا دستور باید روشن ، واضح و قابل درک برای کودک باشد .
۳٫ سوال یا دستور متناسب با فعالیت یا بازی باشد .
۴٫ پاداش باید با نوع فعالیت تناسب داشته باشد .
۵ – تکالیف جدید باید بین تکالیف یادگرفته شده( موضوعاتی که قبلا یاد گرفته ) پخش شود .
۶ – دستور یا تکلیف دارای اجزاء متعدد باشد .
۷- به هر تلاشی که کودک برای پا سخ به سؤال یا درخواست شما انجام می دهد پاداش دهید هرچند کوچک یا ناقص باشد . مثلا برای گفتن کفش بگوید ک .
۸ – برای ورود به دنیای کودک از نوبت گیری استفاده کنید . اصل نوبت گیری مهمترین اصل از اصولی است که در بالا ذکر شد از این رو توضیحات بیشتر ی در این مورد خدمتتان عرض می کنم .در مورد نکات دیگر در نوشته‌های قبل توضیحات لازم ذکر شده .
با نوبت گیری علاوه بر ورود به دنیای فرزندتان با او وارد تعامل و بازی دو طرفه می شوید .
فقط فراموش نکنید که وقتی که نوبت شماست از زمان کوتاه شروع کنید وبه تدریج زمان را ز باد کنید . مثلاً کودک در حال بازی با ماشین است ، شما به او می گوئید " حالا نوبت منه " بار اول فقط چند ثا نیه ماشین را نگه می دارید و سریع به او برمی گردانید و می گوئید " حالا نوبت توئه " .
مسئله دیگری که در مورد نوبت گیری باید رعایت کنید این است که وقتی وارد بازی می شوید با همان بازی کودک شروع کنید . حتی اگر به نظر شما بازی بیهوده ای است . مثلاً یکی از بازیهایی که پسر من انجام می داد چرخاندن CD روی زمین بود و من هم با چرخاندن CD وارد بازی او می شدم . ولی بعد از اینکه کمی بازی جلو می رفت من می توانستم بازی را تغییر می‌دادم . یا سؤالاتی می پرسیدم که باید جواب می داد تا CD را به او بدهم ، مثلا" می پرسیدم " این چپه؟ " یا " این چه رنگ یه؟ " .

امیدوارم که توضیخات کافی بوده باشد .

آموزش گام به گام PRT جلسه ششم – نحوه مدیریت ترسهای کودک

 

DSC02365
می‌دانیم که افراد اوتیستیک به علت متفاوت بودن حواسشان دنیای خارج را به شکل متفاوتی حس می کنند . متفاوت می بینند ، متفاوت می‌شنوند ، متفاوت استشمام می‌کنند و. … و همین موضوع باعث واکنشهای متفاوت و گاهی عجیب از طرف آنها می شود. محرکهایی در محیط اطراف ما هست که برای ما کاملا" طبیعی و حتی خوش‌آیند است اما برای آنها آزاردهنده وگاهی ترسناک است . بخصوص فروشگاه های بزرگ که با انواع صداها و نورها و بوهای مختلف میتواند برای آنها آزار دهنده باشد ، ا لبته گاهی هم بعضی محرکها بر ایشیان جذاب است .
انواع ترسها :
ترس از وسایل برقی منزل مثل جارو برقی ، غذا ساز ، چرخ گوشت ( منشاء آن حساس بودن شنوایی و بینایی است )
ترس از دستشویی و حمام
ترس از وسایل آرایشگری ، ناخنگیر و برس ،لباس و کفش نو ( که علت آن حساس بودن حس لامسه است )
ترس از پزشک و بیمارستان و غیره
و رود به مکانهای جدید و دیدن افراد جدید
ترس از آسانسور ، پله برقی و درب اتوماتیک
ترس از حیوانات و حشرات
اما چگونه این ترسها را مدیریت کنیم
اگر این افراد بتوانند اتفاقات و برنامه های پیش رو را پبش بینی کنند و از اتفاقات آینده اطلاع داشته باشند خیلی از نگرانیها و ترسهاى آنها از بین خواهد رفت یا کاهش می یابد . مخصوصاً اگر قرار باشد به مکان جدیدی بروند یا افراد جدیدى را ببینند .
طبیعی است که وقتی شما به کودک خود لباس می‌پوشانید و هیچ توضیحی نمی دهید که کجا قرار است بروند و چه کسی را قرار است ببینید کودک مضطر ب می شود ، و گاهی این اضطراب بخصوص در کودکانى که قادر به حرف زدن نیستند خود را به شکل پرخاشگری و رفتارهای ناهنجار نشان می دهد .
سطوح مختلفی برای توضیح برنامه های آینده برای این کودکان وجود دارد , کمترین کاری که می‌توانید انجام دهید توضیح کلامی است . توضیح می دهید که کجا قرار است بروید ، چه کسی یا کسانی را خواهد دید و چه کاری قرار است انجام شود و کارها و برنامه ها را به تریبت ۱ _ ۲ – ۳ … توضیح مى دهید .
حالا می توانید علاوه بر توضیح از عکس هم استفاده کنید . عکس مکان یا فرد یا فعالیت خاصی که قرار است انجام شود را به او نشان دهید .یا مثل روش Pecs تصویر اتفاقات را به ترتیب به او نشان دهید ، مثلاً اول تصویر خوردن صبحانه بعد تصویر لباس پوشیدن و غیره .
اما بهترین کار نشان دادن فیلم است . خود ما زمانی که قرار بود از پسرم نوار مغزی بگیریم از چند روز قبل مراحل کار را برایش توضیح دادیم و از You Tube فیلمهای EEG را به او نشان دادیم مخصوصاً فیلم EEG کودکان را . این کار را برای دندانپزشکی و چشم ‌پزشکی هم انجام دادیم .
کار دیگری که ما انجام می‌دهیم گرفتن فیلم از خود پسرم هنگام انجام کار است . ما از دکتر خواهش می کنیم اجازه دهد زمان معاینه یا انجام کار از آنها فیلم بگیریم ، پسرم در منزل بارها و بارها این فیلم ها را تماشا می‌کند و همین کار باعث عادی سازی وآشنایی بیشتر او با کار می‌شود و دفعات بعد راحت تر با مسئله کنار می‌آید .
تکنیک دیگری که می توان برای مدیریت ترس به کار برد شمارش است . برای بالا بردن تحمل کودک او را با موضوعی که از آن گریزان است مواجه می کنید واز او می خواهید مثلا" تا ۳ بشمرد یا خودتان بشمرید و بعد آن موضوع را تمام کنید و دفعه بعد زمان را بیشتر کنید می توانید به جای شمارش از تایمر هم استفاده کنید .
باز از پسر خودم مثال بزنم ، حدود ۵ سال پیش جاروبرقی برایش خیلی آزاردهنده بود و اجازه نمی داد آنرا روشن کنم ، به همین ترتیب که گفتم جارو را روشن می کردم و به, او می‌گفتم تا ۵ بشمر و دراین فاصله من جا رو می کردم ، بعد خاموش می کردم . کم کم شما رش را به ۴۰ و ۵۰ رساندم و به این ترتیب هم جاروبرقی برایش تقریباً عادی شد وهم شمارش اعدادش تقویت می شد .
راهکار دیگر عملکرد تدریجی است . مثلا" زمانی که از پوشیدن لباس یا کفش نو اجتناب می‌کند . می توانید بار اول به او بگوئید لباس را بپوش و فوری در بیاور . بار دوم بگوئید بپوش برو تو حیاط بیا بعد دربیار و به همین تریبت زمان زیاد شود .
بعضی از ترسها را هم می توان در قالب بازی کم کرد . مثل ترس از دکتر و وسایل پزشکی . که می‌توان با خرید وسایل اسیاب بازی پزشکی و دکتر بازی او را با کار دکتر آشنا کرد .
برای کودکانی که به کتاب علاقه دارند نیز می توان از طریق کتاب به بعضی از ترسهای آنها غلبه کرد.
شما هم می توانید تجربیات خود را از ترسهای کودکانتان و نحوه مدیریت آن را برای ما به اشتراک بگذارید .
موفق باشید

آموزش گام به گام PRT جلسه پنجم – خود آغازگری

20140423_190352 (1)

 

چهارمین و آخرین رفتار محوری ، خود آغازگری است . فقدان زبان خودبخودی از ویژگیهای عمده افراد اوتیستیک است . این افراد به خودی خود شروع به صحبت کردن نمی‌کنند باسئوالی نمی پرسند . وبرای رفع نیازهایشان سعی می‌کتتد خودشان اقدام کنند یا با کشیدن دست دیگران و بردن آنها به سمت چیزی که می خواهند ، یا با جیغ زدن و گریه به اهدافشان می رسند .
و اگر ما رفتار و کلام درست را به آنها آموزش ندهیم به همین روال ادامه می دهند .
برای افزایش خود آغازگری درمانگر باید موقعیتی فراهم کند که کودک مجبور باشد برای رسیدن به خواسته‌ها یش از درمانگر کمک بخواهد . با این کار در درجه اول روی کلام کودک کار می‌شود و در درجه دوم تعامل اجتماعی او را تقویت می‌کند . و کودک را برای ورود به جامعه و یک زندگی مستقل آماده می کند . حالا به نحوه انجام کار می پردازیم .
به همان ترتیب که قبلا" گفته شد کودک کار یا فعالیت را انتخاب می کند ، که شامل اسباب بازی ، خوردنى ، کتاب مورد علاقه می شود .
ابتدا سئوالات وجملاتى برای کودک طراحی می شود .سؤالاتی از قبیل این کیه ؟ این چیه ؟ کجاست ؟ مال کیه ؟ و غیره . و جملات تقاضایی مثل کمک کن ، توپ را بده ، بریم پارک ، بستنی می‌خوام .
مثلا" ماشین زرد مورد علاقه کودک را در یک کیف یا کیسه می گذارید واورا تشویق می کنید بپرسد این چیه ؟ و پاسخ هم بسته به سطح کودک متفاوت است . " ماشین" « ماشین زرد » یا «این ماشین زرده ».
سؤال این کیه را می توان با شخصیت های عروسکی و کارتونی که به آن علاقه مندند پرسید یا با خود عروسک آن شخصیت‌ها یا تصویر یا فیلم آنها . چون اکثر این بچه‌ها به یک یا چند شخصیت کارتونی علاقه مندند شخصیتهایی چون شرک ، کلاه‌قرمزی مردعنکبوتی .و گاهی در روز بارها و بارها یک کارتون را تماشا می‌کنند بدون اینکه ما هیچ استفاده ای از این موقعیت بکنیم. به این مثال توجه کنید :
علی درحال تماشای کارتون شرک است . ما در علی کنترل تلوزیون را در دست می‌گیرد و منتظر می شود تا تصویر شرک ظاهرشود ، در اینجا سربع فیلم را متوقف می‌کند و سئوال این کیه را به علی یاد می دهد و منتظر می شود تا علی این سئوال را از مادرش بپرسد . با کمی تمرین و تکرار علی متوجه می‌شود که برای اینکه مزاحمت مادر را کم کند و بتواند بقیه کارتون را ببیند باید این سوال را از مادرش بپرسد . به همین روش می‌توان سؤال این چیه یا اینجا کجاست را نیز به او آموزش داد .
جملات تقاضایی را هم در موقعیت های مختلفی می توان آموزش داد ، مثلا" وقتی کودک برای خلاص شدن از یک وضعیت نامطلوب تلاش می‌کند می توان کلمه کمک یا کمک کن را به او آموزش داد ، یا وقتی اسباب بازی یا خوردنی خاصی می خواهد دادن آنرا مشروط به تقاضای کودک کنید .به مثالهایی هم دراین زمنیه توجه کنید .
در کلنیکی که کار می کردم نردبانهایی به دیوار تعبیه شده بود ، که صرفاً از آنها برای کاردرمانی وتقویت عضلات استفاده می شد ولی ما استفاده د و منظوره از آن میکردیم . به این شکل که به بچه‌هایی که خود شان نمی توانستند از آن نرد بان بالا و پائین بروند ، کمک می کردیم تا از آن بالا روند و بعد آنها را رها می کردیم و برای پایین آمدن کلمه "کمک " یا کلمه « پایین " را از آنها می خواستیم . البته نیاز به ذکر است که این کار فقط در مورد بچه‌هایى ا نجام شود که توان نگه داشتن خود را دارند و برای بچه هایی که انگشتان و عضلات ضعیفی دارند خطرناک است.
حالا به مراحل کار توجه کنید :
ابتدا کلمه یا جمله را کامل تکرار می کنید ، سپس بخش کمی از سئوال یا کلمه را ، در مرحله بعد درمانگر دیگر از کلام استفاده نمی‌کند بلکه با چشم یا دست به موقعیت اشاره می‌کند ، در مرحله آخر , اشاره هم کنار می رود و فقط مکث می‌کند و منتظر کلام کودک می شود . ظریفترین بخش کار همین مرحله آ خراست ، یعنی مکث کردن و صبور بودن . أکثر مواقع عجله کردن ما برای کمک کردن به کودک موقعیت حرف ز دن را از آنها می‌گیرد .
مثلا" در همین مورد بالا وقتی کودک بالای نردبان است مربی کلمه " کمک " با " کمک کن " را از او می خواهد . وقتی کودک این کلمه یا جمله را یاد گرفت فقط اول کلمه یعنی ک را می‌گوید ، در مرحله سوم فقط ادای کلمه را درمی آورد یعنی کمک را بى صدا ادا می کند و وقتی کودک در این مرحله هم موفق شد در مرحله آخر منتظر می شویم خودش کمک بخواهد .

آموزش گام به گام PRT جلسه چهارم – خودگردانی یا مدیریت خود

20140626_155608

 
هدف از خودگردانی افزایش استقلال فرد وکاهش وابستگی او به مربی یا والدین است . که این کار با فراهم کردن موقعیت های بیشتر برای درگیر شدن در فعالیت صورت می گیرد . به این شکل که در ابتدا نقش مربی پررنگ است اما کم کم خود را از آن فعالیت کنار می‌کشد و نقش کودک را پر رنگ می‌کند .
هدف دوم خودگردانی ، آموزش مقابله با رفتارهای مزاحم و کاهش آنها و مدیریت مشکلات حسی ا ین افراد است که این کار با جایگزین کردن رفتار مثبت به جای رفتارهای ناهنجار و مزاحم انجام می شود.
آموزش این مهارت مهم مراحلی دارد که به توضیح آن می پردازم .
مرحله اول . آماده سازی و ایجاد شرایط یادگیری
اول اینکه رفتار ی را که به عنوان هدف در نظر گرفتیم باید معین ، قابل مشاهده و قابل انداز ه گیری باشد . مثلا «آموزش مهارت کتابخوانی» یا « حذف جیغ زدن بچه وقتی که بستنی می خواهد » . قبل از مداخله و شروع آموزش باید تکرار ، شدت و مدت زمان رفتار ثبت شود تا بتوان در حین کار میزان پیشرفت را اندازه گیری و ثبت کرد .
مثلا" شما بطور مشخص " نوشتن تکلیف مدرسه " را در نظر بگیرید .ما قصد داریم مهارت نوشتن را تقویت کنیم . قبل از شروع کار میزان مهارت کودک را می سنجیم ، اینکه چند ثانیه مداد را در دست می‌گیرد و چند کلمه یا چند خط می نویسد ، همه این اطلاعات باید روی کاغذ ثبت شود .
وظیفه بعدی مربی انتخاب یک مشوق برای بالا بردن انگیزه در کودک است . که خود مشوق انواع دارد . می‌تواند مشوق عملی باشد ( دست زدن ) ، کلا می‌ باشد (هورا ، آفرین ، عالی بود ) یا خوردنی مورد علاقه او( شکلات . آ ب میوه ، پاستیل ) بردن به مکانهای مورد علاقه اش (پارک ، فروشگاه ) یا مشوق حسی باشد ( قلقلک ‏، محکم بغل کردن ) یا دادن اسباب بازی مورد علاقه او و غیره.
دراین مرحله با استفاده از مشوق ، کودک باید بین رفتار مطلوب و نامطلوب تفا وت قائل شود .اینکه چه رفتاری مورد پسند ماست و چه رفتاری مطلوب ما نیست . به این ترتیب که بعد از هر حرکت مطلوبى بلا فاصله از طرف مربی تشویق مى شود . با این کار ، رفتار مورد نظر تقویت و نهادینه می شود .
همه مراحل پیشرفت کار باید یادداشت شود . اینکه مثلا" قبل از شروع کار ۳ ثانیه مداد را نگه می داشت و حالا ۵ ثانیه شده . نکته‌ای که وجود دارد این است که زمان را طوری تنظیم کنید که بتوانید کودک را از همان ابتدا تشویق کنید . یعنی کاری از او بخواهید که مطمئن هستید می تواند انجام دهد . مثلا" اگر کودک در کلاس درس هر ۲ دقیقه یک بار از جایش بلند می شود یا جیغ می زند ، زمانی که برای آرام بودنش درنظر می‌گیرید باید کمتر از ۲ دقیقه باشد . می توانید بعد از یک ونیم دقیقه آرام نشستن او را تشویق کنید و این تشویق می تواند چیزی باشد که کودک به آن نیاز دارد یعنی بلند شدن و بپر بپر کردن . حالا در مرحله بعد زمان را به ۲ دقیقه بعد ۲ دقیقه ونیم وبه همین ترتیب زمان را بیشتر می‌کنیم.
مرحله آخر هم ایجاد استقلال است . همانطور که به تدریج زمان انجام کار را اضافه می کنیم ، تحمل کودک نسبت به آن رفتار بالا می رود . حالا مربی می تواند به تدریج خودش از فعالیت بیرون برود و از دور رفتار کودک را زیر نظر بگیرد .

o

آموزش گام به گام PRT جلسه سوم – پاسخگویی به نشانه های متعدد

2014-08-05 12.36.24

 

 
پاسخگویی به نشانه های متعدد
رفتار محوری دیگر پاسخگویى به نشانه های متعدد است . پژوهشهای بسیاری در زمینه توجه در کودکان اوتیستیک نشان می دهد که این افراد دارای علائق خاص هستند و همین امر سبب ویژگی در آنها شده که " بیش انتخابگری انگیزشی " نامیده می شود . یعنی به بعضی محرکها بیش از حد اهمیت می دهند و به بقیه موارد هیچ توجهی ندارند . کودکان عادی در یک محیط آموزشی با محرکها ونشانه های متعدد ( مثل نور، صدا ، تصویر وغیره) تقریباً همه نشانه‌ها را دریافت می‌کنند درحالیکه کودکان اوتیستیک تقریباً فقط به یکی از نشانه‌ها پا سخ می دهند . و این نقص توجه سد بزرگی در مسیر آموزش آنهاست . از این رو به عنوان یک رفتار محوری درنظر گرفته شده .
مثلاً اگر شما با فرزند خود به باغ‌وحش بروید و بخواهید میمون را به او آموزش دهید ممکن ا‌ست کودک شما آنقدر توجهش به میمون زیاد باشد که اصلا" صدای شما را نشنود و نتواند اسم آن را یاد بگیرد . یا مثلا" درحال کتاب خواندن برای کودکتان هستید و می خواهید تصویر موش را به او آموزش دهید ،شما انگشت خود را روی تصویر موش می گذارید و می‌گویید موش و شاید تصور تان این باشد که او هم تصویر را دید و هم صدای شما را شنید ، درحالیکه شاید او در آن صفحه به یک تصویر ریز نگاه می‌کند که برای او خیلی مهم است ولی اصلا به چشم شما نیامده . پس شما باید مطمئن شوید که او در آن لحظه به تصویرموش نگاه می‌کند و همچنین مطمئن شوید که صدای شما را می شنود وگرنه نمی تواند این دو نشانه را به هم ربط دهد .
این مورد هم مثل انگیزه یک رفتار فراگیر است ، یعنی شما باید در هر آموزشی که به کودک می دهید به این مورد توجه دا شته باشید .
چند سال پیش که در کلینیک کار می کردم کودکی داشتیم که علاقه شدیدی به بو کردن داشت ، بادکنکها ى باد نشده یا ماژیکها را برمی داشت و به شدت بو می‌کرد .خوب ابن کودک از تمام ویژگیهای بادکنک یا ماژیک فقط به بوی آن توجه می‌کرد . حالا در اینجا وظیفه ماست که دو فاکتور انگیزه و پاسخگویى به نشانه های متعدد را به خدمت بگیریم و موارد و نشانه‌های دیگر را به او آموزش دهیم . حالا به چند مثال از آموزشهایی که می توان به او داد توحه کنید:
ساده‌ترین آن آموزش خود کلمه ماژیک یا بادکنک است . ماژیک را در دست می‌گیرید و به حالت سئوالی کلمه « ماژیک » را بیان می کنید و منتظر پا سخ کودک می شوید ، کودک هم که انگیزه بالایی برای گرفتن ماژیک دارد ، چون نیاز شدید به بو کردن آن دارد حتماً برای ادای آن کلمه تلاش خواهد کرد .
مثال دیگر : دو بادکنک با رنگهای مختلف بردارید و از او بپرسید کدام رنگ را می خواهد مثلا" می پرسید زرد یا قرمز ؟
به مثال بعدی توجه کنید : بادکنک را جلو چشم بچه در یک ظرف دردار بگذارید در آن را محکم ببندید حالا کودک باید برای بازکردن ظرف از شما تقاضا کند ، کلمه « باز » ،« باز کن » یا « درش رو بازکن » را از کودک بخو اهید .
به همین ترتیب ، بسته به سطح و نیاز هر کودک آموزشهای متنوع را وارد می‌کنید .
توجه به این نکته در تمامی موارد دیگر آموزش قابل توجه است ، وگرنه به نتیجه مطلوب نخواهید رسید .

آموزش گام به گام PRT جلسه دوم – آموزش رفتارهای محوری

20140626_163227

 
اسم این روش از همین رفتارهای محوری گرفته شده . PRT مخفف (pivotal response treatment) است . یعنی به جای پرداختن به رفتارهای جزئی روی چند رفتار محوری کار می شود که این رفتارها می تواند تغییرات جدی در حوزه های دیگر نیز ایجاد کند. رفتارهای محوری شامل : انگیزه ، پاسخگویی به نشانه‌های متعدد ، خودگردانی و آغازگری در تعامل اجتماعی است
اکنون به توضیح موارد بالا مى پردازم

 

انگیزه
یکی از مشکلات و موانع جدى در امر آموزش کودکان اوتیستیک فقدان انگیزه است . چون این افراد علاقه مندیهای محدودی دارند آموزش موار د دیگر به آنها بسیار دشوار است . بنابراین باید قبل از آموزش ،انگیزه آنها را بالا برد وآنها را به سطح بالایی از هیجان رساند .
مثال: شما می خواهید کلمه تاب را به کودک آموز ش دهید ، اگر صرفاً یک کارت با عکس تاب به او نشان دهید .کودک انگیزه لازم را برای گفتن تاب ندارد . شما می توانید این کار را بکنید ، او را روی تاب بنشانید(در پارک یا خانه ) و او را تاب دهید با هیجان وخنده ، وقتی که کودک به ا ندازه لازم هیجانی شده و بازی می طلبد بازی را متوقف می‌کنید ، تاب را آماده حرکت نگه دا شته توجه و نگاه کودک را می گیرید وکلمه تاب را به حالت سئوالی تکرار می کنید ، تا ب ؟ و وقتی کودک کلمه را گفت ، حتی اگر کامل تاب را نگوید و چیزی شبیه آن بگوید ، مثل تا ، یا دا ، شما با هیجان و تشویق زیاد او را تاب می دهید .
غذاها و نوشیدنیها یی که بچه‌ها دوست دارند موقعیتهای خوبی برای آموزش در منزل برای والدین فراهم می‌کند ، خوراکیهای مورد علاقه بچه‌ها رو به رایگان در اختیارشان نگذارید . اینها بهترین وسیله برای بالا بردن انگیزه در آنهاست ، در ابتدا برای گرفتن آنها حتماً گرىه ها و عصبا نیت زیادی خواهند داشت ولی کم‌کم یاد می‌گیرند که برای گرفتن خوراکیها باید کلماتی که شما می گوئید را تکرار کنند.
در جلسه قبل گفته شد که اصل اول PRT کودک محوری است ، یکی از دستاوردهای بزرگ این ویژگی بالا بردن انگیزه است ، طییعی است که وقتی کودک خودش چیزی را انتخاب کند بیشترین انگیزه را نیز برای آموزش دارد.و طبیعتاً چیزی را بهتر یاد می‌گیرد که با بالاترین انگیزش و هیجان آموخته باشد . وقتی کودک خموده وکسل است بهتر است خودمان را خسته نکنیم .
یادمان باشد که تکالیف سخت را قبل از کارهایى قرار بدهیم که کودک بیشترین علاقه را به آن دارد ، این علاقه می تواند خوراکی باشد ، رفتن به پارک ، دیدن کارتون ، انجام یک بازی خاص یا حتی یک گیم کامپوتری باشد .
بعضی والدین از علاقه و چسبندگی زیاد فرزند شان به کامپیوتر یا وسایل خاصی مثل تسبیح ، شکایت دارند ، حتی گاهی می شنوم که کلاً کامپیوتر را جمع می‌کنند یا آن وسایل مورد علاقه شان را پنهان می کنند . اتفاقاً خود این علاقه شدید ، یک برگ برنده است در دست شما که متاسفانه در اکثر موارد سوخت مى شود، بدون اینکه بهره لازم از آن برده شود. بخصوص وسیله ای مثل کامپیوتر وسلیه ای بسیار مفید برای آموزش است ،البته به شر ط آنکه کنترل آن بیشتر دست والدین یا مربی باشد . وگرنه وسیله ای خواهد شد برای فرو بردن کودک در دنیای خودش ، بدون هیچ بهره خاصی .

آموزش گام به گام PRT جلسه اول – کودک محوری

 

131211115519_vibes_304x171_bbc_nocredit
روش PRT بر خلاف بعضی روشها مثل ABA ( البتهPRT خودش یکی از رویکردهای ABA هست ) نظم و ترتیب خاصی ندارد لذا نمی توان آنرا خیلی دسته‌بندی شده و کلاسیک ارائه داد . ضمن اینکه تکنیکها و ظرافتهایى دارد که باید حضوری گفته شود . ولی سعی می کنم تا حد امکان توضیح دهیم.
ابتدا اصول PRT و سپس یک سری تمرین و بازی رو خدمتتون می‌گم . برای اینکه مطلب طولانی و خسته کننده نشود هر روز یک اصل ارا ئه می شود . امیدوارم مورد استفاده عزیزان قراربگیره.
اصل اول :
کودک محوری
در این روش نسبت به روشهای دیگر کودک آزادی عمل بیشتری دارد چه در انتخاب وسیله بازی و چه مکان بازی . کودک برای آموزش مجبور نیست در یک اتاق در بسته باشد . و با چیزی آموزش ببیند که مربی برایش انتخاب کرده . بلکه به این صورت است که مربى یک سری اسباب بازی را جلو دید بچه اما دور از دسترس او (مثلا روی طاقجه ، کمد یا چیری شبیه آن ) قرار می دهد، و کودک با اشاره یا کلام یکی از آنها را انتخاب می‌کند ، حالا نوبت مربی است که کنترل آن اسباب بازی را به عهده بگیره و با خلاقیت شخصی، فاکتورهای قابل آموزش آن اسباب بازی را آموزش دهد .مثلاً اسم ،اندازه ، روشن خاموش کردن و فاکتورهای دیگر که در مثالهاو تمرینهاى بعدی روشن تر خواهد شد .
در مورد انتخاب مکان کار هم کودک تا حد زیادی آزاد است ، مربی یا والدین به کودک اجازه می دن جایى که کودک راحت تر است بازی کند ، حتی اگر خواست مثلا" به آشپرخانه یا حمام برود . چون اکثر این بچه‌ها به علت مشکلات حسی علاقه زیادی به آب بازی دارند . می شود همان مکان را به محیط آموزشی تبدیل کرد. مثلا" اگر کودک دوست دارد آب دائم باز باشد شما کنترل باز و بسته کردن شیر آب را در دست می‌گیرید می توانید از آموزش خود کلمات
« باز » ،« بسته » یا «آب » شروع کنید . دستتان رو روی شیر آب می گذارید ، سعی می کنید صورتتان هم سطح صورت بچه باشه ، بعد به بچه می گویید به من نگاه کن و سپس کلمه " باز " را محکم و واضح و به صورت سؤالی برای کودک ادا می کنید ، از گفتن جمله بپرهیزید . جملات , کودک را سردرگم می‌کند وقتی شما به او می گوئید : آب رو باز کنم؟ با جملاتی شبیه این ، کودک اصلا" نمیداند چه باید بگوید بنا بر این اصلا" پاسخ نمی دهد . ا ما تکرار یک کلمه ساده برایش قابل فهم است پس برای گفتن آن تلاش می‌کند .
کارهای دیگری که می شود کنار سینک ظرفشویی یا وان حمام انجام داد استفاده از ظروف مختلف برای پر کردن آب هست . که می شود روی اسم ظروف ، رنگ آنها ، کلمات « پر» ، « خالی » و غیره کار کرد . همانطور که دستتان روی شیر آب است و مواظب هستید که کودک خودش آب را باز نکند یک لیوان را با دست دیگرتان می‌گیرید و از او به همان تربیت بالا می خواهید کلمه لیوان را تکرار کند ، یعنی بعد از گرفتن توجه ونگاه کودک با همان حالت سؤالی به او می گوئید: لیوان ؟
بعد از گفتن لیوان ، شما برای پر کردن لیوان با آب روی کلمه " پر" یا کلمه آب کار کنید ، برای خالی کردن آب روی کلمه "خالی " و به همین ترتیب با ظرفهای دیگر کار کنید . بعد از یاد گرفتن یک کلمه ای سراغ دو کلمه‌ای و جملات طولانی‌تر می روید .
تا بعد ….
Scroll To Top